Wadau wa elimu Songea wataka wazazi wabanwe walipie gharama za chakula kwa watoto wao mashuleni

Joyce Joliga,Songea 

Bado kuna changamoto kubwa ya wanafunzi kupatiwa chakula wakati wa masomo hali ambayo imechangia wanafunzi wengi kukatisha masomo, kufeli mithiani yao  na ongezeko la utoro .

Kufatia hali hiyo  Wadau wa Elimu mkoani Ruvuma wameitaka  Wizara ya elimu  kuwabana  Wazazi na walezi wa watoto wanaosoma  madarasa ya awali  na shule za msingi ili waweze kuchangia gharama za chakula cha watoto wao wakati wakiwa shuleni hivyo kuwasaidia wafanye vizuri kwenye masomo yao na kuondokana na madhara ya kiafya ikiwemo vidonda vya tumbo , utoro,  wizi na unyanyapaa.

kwa mujibu wa ripoti ya Makadirio ya watu (National Population Projections) iliyotolewa na Bodi ya Taifa yaTakwimu NBS feb 2018 Makadirio ya idadi ya watoto wenye umri wa kati ya miaka 5 mpaka 8  mwaka 2018 kulikuwa na  watoto 5, 888,072  na 2019 ilikadiriwa kuwa Tanzania itakuwa na watoto 6,184,084

 Aidan Hyella  ni mdau wa elimu  na Mzazi  anatoa ushauri kwa   Wazazi  kushirikiana na  uongozi wa shule waweke mikakati ya pamoja  ili kuweza  kuhakikisha  watoto wanapata  chakula wakiwa shuleni hivyo kuondokana na  tatizo la kufeli mithiani na kuzimia kutokana na njaa

Anasema, mkoa wa Ruvuma umebarikiwa kuwa na chakula kingi lakini bado shule nyingi hazina huduma ya chakula shuleni hali ambayo inamkosesha mtoto haki ya msingi yakupata milo mitatu na hivyo kudhoofisha akili na mwili”

“Tubadilike wazazi hivi tunajisikia Amani watoto wetu wanashinda na njaa sisi tunakula , nafikiri wakati umefika sasa wa kuwasaidia hawa watoto kupata chakula mashuleni kwani ile Shea yake ambayo angekula akiwa nyumbani ndio atakayokula akiwa shuleni, tuache ubinafsi tuchangie chakula cha watoto wetu,”anasema Aidan

Samimu Ngonyani ni mwanafunzi wa Darasa la pili shule yamsingi Luhila anasema kukosekana chakula shuleni ni mateso kwa wanafunzi kwani wanaondoka nyumbani bila kimywa chai hivyo Wapo wanaotembea umbali mrefu kwenda shule na wakati mwingine uamua kuishia njiani na kuomba omba pesa kwa watu na ukifika muda wa kurudi nyumbani nae anarudi.

“Natamani tupewe chakula shuleni kama darasa la Saba na la nne wao wanakula chakula cha shule Sisi tunashinda na njaa na walimu hawatuonei huruma,”anasema

Naye  Jumanne Msabaha   mwalimu mkuu wa shule ya  msingi Skill path  iliyopo Manispaa ya Songea  amesema, tatizo la watoto kutokula shuleni linachangia kufeli kwa wanafunzi kwani wazazi wengi hawataki kuchangia gharamaya chakula cha Watoto wao hali ambayo inawafanya watoto wengi kukosa haki ya kupata chakula  wakati wa masomo ingawa wapo  baadhi ya wazazi ambao ujitoa na kuchangia gharama hizo.

Ametoa mfano kuwa shule hiyo ina wanafunzi  885 ni wanafunzi 194 tu ndio wanaopata chakula  shuleni   ambapo kati yao  wanafunzi wenye umri wa mika 3-8  ambao wanasoma  chekechea na wali   wapo 240 ambapo wanatakiwa  kupata uji wa lishe , chai na chakula cha mchana lakini hawapati kutokana na wazazi wao kutochangia gharama.

“Tumeshakaa vikao  na wazazi si chini ya vitano  vya kuwaelekeza umuhimu wa watoto kupata chakula shulenilakini  bado kuna changamoto wapo wazazi wanakubali kulipa na wapo wanaopinga kwa madai kuwa wanawapa watoto wao pesa za matumizi , hivyo kusababisha watoto kushinda na njaa , watoto wanadondoka kutokana na njaa utakuta mtoto ametoka nyumbani saa 11 alfajiri na hajaandaliwa chochote  hivyo ikifika saa mbili anashindwa kuendelea na masomo kutokana na njaa kali,”alisema Msabaha

Aidha amewataka wazazi kulipa gharama hizo kwani kwa muhula ni sh 40,000 kwa watoto wa awali na chekechea  na kwa wanafunzi wa darasa la kwanza hadi lasaba ni sh 300,000 kwa mwaka ambapo chai mtoto anapewa bure na chakula ambacho anapewa mchana ni wali , nyama , maharage, mboga za majani na tunda . 

kwa upande wake Fatuma Shaban mpishi wa chakula shule yaskill path anasema pamoja na  jitihada mbalimbali zilizofanywa na uongozi wa shulehiyo kuwashawishi  wazazi watoe  pesa za chakula lakini wanagoma ni wazazi wachache ndio wanaona umuhimu na kulipia gharama hizo  nashindwa kuelewa sijui tatizo lipo wapi labda hali ya uchumi ni mbaya au mwamko  mdogo kwani ni 25% ya wanafunzi ndio wanaopata chakula shuleni.

“Roho inaniuma sana kama mzazi kuna wakati naguswa na kuingiwa na huruma kama mzazi na uamua  kuwasaidia watoto ambao wanaanguka kwa njaa au utakuta mtoto mzazi aliwahi kumlipia  gharama za chakula lakini  ghafla anaamuakusitisha mwanae asile chakula , basi  unakaona kanacheza maeneo ya karibu na unapotoa huduma ya   chakula  na kanawaangalia wenzie wanavyokula hivyo  inabidi umuite na kumpatia chakula , wapo wazazi mnazungumza nao na anaomba umpatie mwanae chakula kwa maelewano kuwa atalipa baada ya  muda flani  lakini  baadaye anageuka na kugoma kulipa gharama hivyo hasara inabaki kwako inasikitisha sana ,”anasema Fatuma.

Mwanafunzi wa shule ya msingi Majimaji   Baraka Haule anasema kutotolewa kwa  chakula mashuleni kunawanyima wanafunzi haki ya kusoma na kufanya  vizuri kwenye masomo kwani utakuta wanawaza  chakula badala ya masomo na kujisikia  vibaya pindi wakiwaona wenzao wanavyokula na wengine ujikuta vichwa vikiwauma kutokana na kutokula

Anasema kutokana na kukosekana chakula shuleni baadhi yawanafunzi wamekuwa wakipwwa pesa na wazazi wao ya kula chakula na wengine hawapewi chochote na kusababisha waingie tamaa ya Kuiba, kufanya kazi za kubeba tofali, kuvuna mahindi na kuosha vyombo majumbani kwa watu iliwapate pesa ya kula na hivyo kukosa masomo.

Thomas Makwaya Mzazi anasema , kama wapo wazazi wanaogoma kuchangia chakula wanakosea sana kwani haiwezikani mtoto ashinde bila kula chochote tangu asubuhi hadi anaporudi  nyumbani kwani hata makuzi ya mtoto  uwezo wa mtoto kuwa kiakili inategemeana  mlo kamili na vyakula mbalimbali vilevile ukuaji wa mwili kiafya ni muhimu watoto wapate chakula bora ili kujenga kiakili na kimwili.

kwa upande wake Mwalimu Nathan Mtega wa shule yaMsingi  Mitawa anasema swala la chakula  kwa watoto lipewe muhimu wa kipekee yeye anafundisha watoto wa chekechea na wenye utindio wa ubongo   wanatoka kwenye shule ambazo awali milo mitatu hivyo kula shuleni kunasaidia kupunguza utoro, kupenda kusoma kuwa mdadisi na kujenga mwananfunzi "kukosekana chakula kunamuathiri mtotoanakuwa siyo msikivu ana kosa raha , pia inavuja morali ya kufundisha kwa mwalimu kwani huwezi kufundisha watoto wakiwa na njaa , hata ukitoa zoezi watoto hawatafanya  hivyo ni muhimu wazazi na viongozi wa shule wakae na kujadili namna ya kumsaidia mtoto kupata mlo shuleni kwani wapo wanafunzi wanaotoka kwenye familia maskini hivyo kutolewa kwa chakula shuleni kunawasaidia kupata japo milo miwili kwa siku hivyo kufanya vizuri kwenye masomo yao."anasema Nathan

Kwa upande wake Afisa Elimu mkoa wa Ruvuma Ephaim Simbeye anasema mkoa wa Ruvuma unashule 789 za msingi ambapo ni shule 347  pekee ndio zinazotoa huduma yachakula shuleni ambapo watoto upatiwa kande au ugali , ambapo ameitaka jamii  kuchangia chakula kwa hiari.

"Wazazi waelewe kuwa kuchangia chakula ni muhimu na jukumu lao kwani  ile shea ya mtoto ambayo angekula nyumbani  anakula shuleni  hivyo kumuondolea maradhi  mbali mbali ikiwemo  vidonda vya tumbo  kumshindiha mtoto bila kula chochote ni ukatili mkubwa ",anasema Simbeye

Anasema kamati za  kukusanya chakula zishirikiane na kamati za wazazi kuhakikisha watoto wanapata chakulashuleni kwani mkoa wa Ruvuma una chakula kingi  ni aibu watoto kushinda bila kula.